Foto: NASA Johnson, Flickr
Na društvenim mrežama šire se teorije zavjere o uraganu “Milton”, u kojima se ponavljaju navodi da je vještački izazvan kako bi se uticalo na predsjedničke izbore u Americi ili kako bi se sproveo plan formiranja 15-minutnog grada. Ove navode prate i neautentične fotografije.
Na Facebooku je 10. oktobra 2024. godine podijeljena fotografija na kojoj je uragan “Milton” navodno snimljen iz svemira. Fotografiju prati opis kojim se implicira da je uragan vještački izazvan, a razlozi se povezuju s američkim predsjedničkim izborima i navodnim planom da se grad Tampa na Floridi pretvori u tzv. 15-minutni grad.
Slike uragana Milton iz svemira: Najveća oluja u Meksičkom zaljevu u više od 100 godina, koja se sasvim sigurno nije slučajno pojavila neposredno prije američkih izbora.
Uništenje Floride otvara vrata priči o klimatskim promjenama neposredno prije izbora
Milijuni Floridjana možda se neće moći vratiti kući i stoga neće glasati (naravno, to ne utječe na Demokratski Miami)
Već postoje planovi za obnovu uništenog zaljeva Tampa u 15-minutni pametni grad (Agenda 2030)
Izvor u komentaru
*****
Imaju tehnologiju da mogu utjecati na vrijeme. Koriste vrijeme kao oružje
U komentaru je objavljen godinu star snimak podcasta “Slobodni” u kojem je gostovala Elana Freeland, autorica više knjiga o “chemtrailsima”, HAARP-u i geoinženjeringu.
Identična fotografija objavljena je 10. oktobra u kratkom snimku, zajedno s još dvije fotografije uragana iz svemira, na jednom privatnom Facebook profilu (arhivirano) i u javnoj Facebook grupi (arhivirano). Tvrdnje koje prate ovaj snimak identične su onima iz prethodne objave.
Šta su činjenice?
Nakon uragana “Helena”, Florida se 9. oktobra našla na udaru uragana “Milton”. On je stigao na kopno kao uragan treće kategorije, s vjetrovima brzine preko 160 km/h i obilnim padavinama. Dok je putovao prema unutrašnjosti poluostrva, “Milton” je zadržao snagu prve kategorije. Preko 30 smrti na Floridi pripisuje se ovom uraganu. Prije dolaska “Miltona”, na Floridi je naređena evakuacija više od milion ljudi.
Fotografija iz analizirane objave, međutim, ne prikazuje ovaj uragan iz svemira. Ona je na internetu dostupna još od 2022. godine. Obrnutom pretragom pronašli smo je na stranici za prodaju fotografija Adobe stock, gdje je objavljena 29. jula 2022. godine. U njenom opisu na njemačkom jeziku stoji ispisano sljedeće: “Uragan iznad mora, generativna vještačka inteligencija”. Autorska prava pripisana su Scheidle-Design. Pregledom ovog naloga ustanovili smo da Scheidle-Design objavljuje sadržaj generisan vještačkom inteligencijom.
O netačnim tvrdnjama da fotografija prikazuje uragan “Milton” iz svemira pisali su odjel za provjeru činjenica medija Voice of America na španskom jeziku i američka platforma za provjeru činjenica Snopes. Snopes u analizi navodi i da je više alata za detekciju AI fotografija procijenilo da je ona vjerojatno nastala korištenjem vještačke inteligencije.
Uragan se ne može “napraviti”
U analiziranim objavama implicira se da uragan “Milton” nije bio prirodna pojava, već da je vještački izazvan. Sugeriše se da je izazvan zbog izbora u Americi, odnosno da poremeti glasanje u dijelovima Floride koji tradicionalno biraju republikanskog kandidata, ali i kako bi se, nakon destrukcije koju je uragan nanio u zalivu Tampa, proveo navodni plan formiranja takozvanog 15-minutnog grada.
Sve ove tvrdnje “padaju u vodu” iz jednog prostog razloga: nije moguće uticati na vremenske prilike u ovim razmjerima. Uragan “Milton” koji je pogodio Floridu prirodni je fenomen koji je bio praćen nakon nastanka i čija je putanja preko Floride bila prognozirana. Kako smo naveli, prije nego što je stigao na kopno, izdata je naredba za evakuaciju milion stanovnika/ca ove savezne države.
Nepunu sedmicu ranije, Sjedinjene Američke Države pogodio je uragan “Helena”. I ovaj je uragan pratio veliki broj dezinformacija i teorija zavjere. Raskrinkavanje se ranije bavilo netačnim tvrdnjama da je uragan “Helena” vještački izazvan.
Vremenske pojave većih razmjera, kao što su uragani, nije moguće vještački stvoriti niti njima upravljati. Komentarišući tvrdnje da je uragan “Helena” izazvan pomoću tehnologija HAARP-a i NEXRAD-a, dr. sc. Howard Diamond, direktor Odjela za atmosferske nauke i modeliranje u laboratoriji za vazdušne resurse NOAA-e (američka Nacionalna uprava za okeane i atmosferu), za Lead Stories rekao je sljedeće:
Ni HAARP ni NEXRAD ne mogu upravljati uraganima; nikakva tehnologija koju ljudi imaju ne može stvoriti, uništiti, modifikovati, pojačati ili upravljati uraganima na bilo koji način, u bilo kom obliku ili formi.
NEXRAD (The Next Generation Weather Radar – Sistem meteoroloških radara nove generacije) je mreža 160 Dopplerovih meteoroloških radara visoke rezolucije kojima upravljaju američka Nacionalna meteorološka služba, Savezna uprava za vazduhoplovstvo i Vazdušne snage SAD-a, čija je svrha skupljanje podataka o padavinama i vjetru koji se mogu obraditi za potrebe mapiranja padavina. HAARP (eng. High-frequency Active Auroral Research Program) je predajnik visoke frekvencije i visoke snage na Aljasci u SAD-u. Univerzitet Aljaske (UAF) koristi ga za provođenje naučnih istraživanja jonosfere.
Komentarišući tvrdnje o vještačkom porijeklu uragana “Milton”, Suzana Camargo iz Zemaljske opservatorije Lamont-Doherty na Univerzitetu Columbia za BBC je rekla sljedeće:
“Na bazi trenutno dostupnog znanja i tehnologije, ne postoji mogućnost korištenja geoinženjeringa za modifikovanje uragana.
Kako smo objasnili u ranijoj analizi, modifikacija uragana zaista je bila predmet istraživanja koje su podržavale američke službe, i to u projektu “Cirrus” iz 1947. te projektu “Stormfury”, koji je obustavljen 1983. godine zbog neuvjerljivih rezultata. Ovi su pokušaji za cilj imali slabljenje ovih meteoroloških fenomena i, posljedično, umanjivanje materijalne štete i broja ljudskih žrtava, a ne upravljanje i usmjeravanje s namjerom izazivanja štete.
Na stranici američke Nacionalne meteorološke službe objašnjeno je u kojim se uslovima formiraju uragani. Isti izvor navodi da u razdoblju od tri godine otprilike pet uragana pogodi obalu SAD-a. Od svih saveznih država, Florida je najčešće na udara uragana. Više od 41 posto, od 292 uragana koja su pogodila SAD od 1851, pogodilo je i Floridu. Razlog za to jeste njen položaj između Atlantskog okeana i Meksičkog zaljeva, koji je čini osjetljivom na uragane s obje strane.
Uragan i izbori
Glasači/ce će 5. novembra birati novog predsjednika SAD-a. Republikanska stranka je nominovala Donalda Trumpa, a kandidatkinja Demokratske stranke je Kamala Harris. Prijevremeno glasanje počelo je u većini saveznih država, a na Floridi je počelo 21. oktobra.
U analiziranoj objavi tvrdi se da se uragan nije slučajno “pojavio u Meksičkom zalivu pred izbore” te se navodi da se milioni stanovnika Floride “možda neće moći vratiti kući i stoga neće glasati”. Navodima u nastavku “kako to naravno ne utječe na Demokratski Miami” implicira se da će na ovaj način kandidat Republikanske stranke ostati bez glasova.
Tvrdnje da su uraganima namjerno targetirana područja gdje tradicionalno Republikanska stranka ima prednost aktuelne su i van našeg govornog područja. U tom kontekstu, pominju se Florida i Sjeverna Karolina. O ovome je pisao DW u analizi objavljenoj 10. oktobra, u kojoj se navodi da su i u jednoj i drugoj državi preduzete neke mjere kako bi se onima iz pogođenih područja omogućilo da glasaju.
U Sjevernoj Karolini, dvostranački Državni izborni odbor jednoglasno je odobrio popis hitnih mjera kako bi se pomoglo onima koji su preživjeli “Helenu” da glasaju. Takođe, postoje izuzeci od potrebe za identifikacionim dokumentom ako je “glasač unutar 100 dana prije dana izbora bio žrtva prirodne katastrofe koja je rezultirala proglašenjem katastrofe od predsjednika Sjedinjenih Američkih Država ili guvernera Sjeverne Karoline”.
Republikanski guverner Floride Ron DeSantis izdao je izvršnu naredbu nakon uragana “Helena” kako bi se okruzima koji su najteže pogođeni omogućila veća fleksibilnost u distribuciji glasačkih listića poštom i mijenjanju biračkih mjesta. Međutim, DeSantis je odbio da produži rok za registraciju glasača/ica, što su tražile organizacije za građanska i biračka prava. Okružni sudija na Floridi takođe je odbio ponovno otvaranje registracije birača/ica, objavila je Liga žena glasačica Floride u saopštenju.
Nakon što je uragan “Milton” pogodio Floridu, mediji su izvijestili o novim mjerama koje se odnose na područja pogođena uraganima.
Dakle, uragan “Milton” otežao je proces pripreme i organizacije izbora. No, jasno je i da je doneseno niz različitih mjera kako bi se stanovništvu iz pogođenih oblasti omogućilo ili olakšalo da glasaju.
Tampa kao “15-minutni grad”?
Uragan “Milton” se u analiziranim objavama povezuje s navodnim planom da se Tampa (grad u istoimenom zalivu na zapadnoj obali Floride) pretvori u takozvani 15-minutni grad.
Urbanistički koncept 15-minutnih gradova već je duže vrijeme predmet teorija zavjere u kojima je pogrešno predstavljen kao pokušaj “zatvaranja” građana/ki, odnosno ograničavanja njihovih prava i sloboda s ciljem kontrole stanovništva. O ovome je Raskrinkavanje pisalo u ranijim analizama (1, 2). Kako smo prethodno objasnili, koncept zapravo počiva na ideji o dostupnosti osnovnih životnih potrepština i usluga (marketa, opštine, policijske stanice, zdravstvene ustanove itd.) u krugu od 15-ak minuta hoda ili kratke vožnje biciklom.
Tvrdnje da je uragan “Milton” dio plana da Tampa postane “15-minutni grad” bile su popularne i van našeg govornog područja. Njima se bavila platforma za provjeru činjenica PolitiFact. U analizi objavljenoj 9. oktobra, PolitiFact navodi sljedeće:
Zvaničnici Tampe preduzimaju korake za rješavanje problema sa saobraćajem. Nakon godina provođenja anketa i prikupljanja povratnih informacija iz zajednice, gradonačelnica Jane Castor je 2023. pokrenula 30-godišnji strateški plan vrijedan dvije milijarde dolara pod nazivom “Tampa MOVES”, što označava mobilnost, mogućnost, viziju, jednakost i sigurnost. Plan ima za cilj da Tampa do 2050. ima veći broj putnika/ca u javnom prijevozu, kraće vrijeme putovanja na posao, niže troškove prevoza te da nema poginulih ili povrijeđenih na cestama.
U planu je procijenjeno da su stanovnici/e Tampe 2021. prosječno putovali/e na posao 25 minuta. Cilj je smanjiti to vrijeme na 15 minuta ili manje do 2050. godine. PolitiFact je kontaktirao gradske zvaničnike Tampe za komentar, ali nije dobio odgovor prije objavljivanja teksta.
Ova platforma u analizi ukazuje na činjenicu da su uragani “Helena” i “Milton” nastali prirodnim putem i da nemaju veze s konceptom 15-minutnih gradova. Dakle, lokalne vlasti u Tampi zaista preduzimaju mjere za rješavanja problema saobraćaja, koje imaju za cilj povećanje broja putnika/ca u javnom prevozu i smanjenje vremena putovanja od kuće do posla, ali navodi da je uragan namjerno izazvan kako bi se Tampa pretvorila u “15-minutni grad” besmisleni su budući da je izazivanje uragana nemoguće.
Shodno navedenom, prvu objavu tvrdnje da fotografija iz 2022. prikazuje uragan “Milton” iz svemira ocjenjujemo kao lažnu vijest.
Implikaciju da je uragan “Milton” vještački izazvan – zbog uticaja na izbore ili kako bi se sproveo plan formiranja “15-minutnog grada” u Tampi – dobija ocjene lažna vijest i teorija zavjere. Druge objave ovih tvrdnji dobijaju ocjene prenošenje lažnih vijesti i teorija zavjere.
(Raskrinkavanje.ba)
