Ky artikull u botua për herë të parë nga Vërtetmatës-i (Maqedonia e Veriut), në kuadër të projektit “Qendra kundër dezinformatave në Ballkanin Perëndimor: ekspozimi i ndikimeve të rrezikshme përmes gazetarisë mbikëqyrëse”
Fakti është se nuk ka laboratorë biologjikë sekretë të financuar nga Shtetet e Bashkuara në Ukrainë. Në një përpjekje për të përforcuar këtë teori të saj konspirative, Rusia po qarkullon versione të ndryshme të saj, disa prej të cilave Vërtetmatësi tashmë i ka vërtetuar. Duke qenë se nuk ka dëshmi për ekzistencën e këtyre laboratorëve, nuk mund të bëhet fjalë për ndonjë financim nga Shtetet e Bashkuara.
Ne po analizojmë një postim në Facebook që ndan një artikull që përsërit pretendimet e rreme se Pentagoni kishte laboratorë biologjikë në Ukrainë, Gjeorgji dhe Moldavi.
Ish-shefi i forcave të mbrojtjes rrezatuese, kimike dhe biologjike të ushtrisë ruse, gjenerali Igor Kirillov, i kushtoi vëmendje të madhe ekspozimit të aktiviteteve të luftës biologjike të SHBA-së. Kirillov foli për laboratorët e Pentagonit në Ukrainë, Gjeorgji, Moldavi dhe përgjatë gjithë perimetrit të kufijve të Rusisë. Gjenerali u fokusua në patogjenët jashtëzakonisht të rrezikshëm që po punohen në këto laboratorë, rrezikun e rrjedhjes së tyre dhe çfarë kërcënimesh mund të përbëjë kjo rrjedhje. Kirillov zbuloi edhe emrat e amerikanëve të lartë të përfshirë në këto aktivitete, përfshirë djalin e ish-presidentit amerikan, Hunter Biden, raportojnë ndër të tjera mediat ruse në tekstin e shpërndarë në postim.
Që nga fillimi i pushtimit rus të Ukrainës, pohime të rreme kanë qarkulluar në mediat sociale se presidenti rus Vladimir Putin po synon laboratorët e armëve biologjike të drejtuara nga SHBA në vendin e tij fqinj. Pretendimet për një rrjet laboratorësh të tillë përgjatë kufirit me Rusinë u shpërndanë në mediat shtetërore ruse në javët para pushtimit.
Pretendimet e rreme nga Rusia për përdorimin e pretenduar të armëve biologjike nga Shtetet e Bashkuara nuk janë të reja dhe Vërtetmatësi tashmë ka shkruar për to.
Ky dezinformim i prodhuar në kuzhinën e Kremlinit qarkullon prej vitesh. Ky pretendim është përdorur në periudha të ndryshme, si gjatë raportimeve të helmimeve të kryera nga agjentët rusë, siç është helmimi i Skripalit, për të shkëputur vëmendjen e publikut nga përdorimi i armëve kimike nga vetë Rusia.
Pretendimet se SHBA po zhvillon armë biologjike në Ukrainë datojnë të paktën në vitin 2018.
Sipas tyre, SHBA po punon për të afruar patogjenët vdekjeprurës pranë kufirit rus dhe për t’i testuar ato në territorin e ish-republikave sovjetike. Sipas shërbimit të verifikimit të fakteve të “Raskrinkavanje”, pretendimet për laboratorët biologjikë amerikanë u shfaqën që në vitin 2015. Si shembull, ata citojnë tekstin e medias ruse “Sputnik” që thotë se “Rusia është e shqetësuar për biolaboratorët ushtarakë që SHBA po ndërton në afërsi të saj”, megjithëse vetë teksti nuk jep detaje apo prova se SHBA po ndërton në të vërtetë laboratorë të tillë në tokën post-sovjetike.
E vërteta është se nuk ka biolaboratorë në pronësi të SHBA-së në territorin e Ukrainës dhe kjo është vërtetuar në disa raste, si nga shërbimet globale të kontrollit të fakteve, ashtu edhe nga Vërtetmatësi.
Vërtetmatësi ka shkruar tashmë për pretendimet e bëra nga Igor Kirillov, gjenerali, kreu i Forcave Ruse të Mbrojtjes nga Rrezatimi, Kimika dhe Biologjike, në një konferencë në maj 2022. Kirilov më pas tha:
Duhet thënë se ideologët e kërkimeve biologjike ushtarake amerikane në Ukrainë janë drejtuesit e Partisë Demokratike. Qeveria amerikane krijoi një mënyrë për të financuar bio-kërkimet ushtarake drejtpërdrejt nga buxheti federal, por gjithashtu përdori garancitë e qeverisë për të mbledhur fonde nga “organizatat joqeveritare të kontrolluara nga udhëheqja e Partisë Demokratike”.
Si shembull i organizatave të tilla, ai më pas tregoi një rrëshqitje me emrat e Fondacionit Bill dhe Melinda Gates, Fondacionit [Bill dhe Hillary] Clinton, Fondeve të Shoqërisë së Hapur dhe Investimeve të George Soros, Fondacionit Rockefeller, Aleancës EcoHealth dhe Rosemont të Hunter Biden. Kirillov emëroi gjithashtu Pfizer, Moderna, Merck dhe Gilead si “kompani të mëdha farmaceutike” të përfshira në këtë skemë, duke e përdorur atë për të testuar barnat duke anashkaluar standardet ndërkombëtare të sigurisë.
Nuk ka asnjë provë për pretendime të tilla nga Moska dhe as nuk konfirmohen nga ndonjë fakt. Nuk ka pasur konfirmime zyrtare nga autoritetet ukrainase dhe as nga ndonjë palë tjetër zyrtare.
Postimet në mediat sociale që pretendojnë se SHBA ka laboratorë biologjikë në Ukrainë keqinterpretojnë Marrëveshjen SHBA-Ukrainë të vitit 2005, e cila synon të parandalojë kërcënimet biologjike dhe jo t’i krijojë ato. Sipas Shërbimit të Sigurisë të Ukrainës – agjencia kryesore e sigurisë në vend – laboratorët e përmendur në mediat sociale janë në pronësi dhe financuar nga qeveria ukrainase.
Kjo agjenci dhe Ambasada Amerikane në Ukrainë kanë thënë vazhdimisht se pretendime të tilla janë të rreme.
Sipas Marrëveshjes së gushtit 2005, qeveritë e Ukrainës dhe të SHBA-së ranë dakord të bashkëpunojnë për të “parandaluar përhapjen e patogjenëve të rrezikshëm dhe ekspertizën përkatëse dhe për të minimizuar kërcënimet e mundshme biologjike”.
Në vitin 2020, Shërbimi i Sigurisë së Ukrainës lëshoi një deklaratë ku thuhej se nuk ka laboratorë biologjikë në Ukrainë të drejtuara nga shtete të huaja dhe veçanërisht jo laboratorë ushtarakë.
Theksojmë se këta laboratorë financohen nga fondet shtetërore, laboratorët janë në varësi të Ministrisë së Shëndetësisë dhe Shërbimit Shtetëror për Sigurinë Ushqimore dhe Mbrojtjen e Konsumatorit, njoftoi Shërbimi i Sigurisë së Ukrainës.
Shtetet e Bashkuara tashmë kanë hedhur poshtë akuzat që vijnë nga Rusia. Zëdhënësi i Pentagonit John Kirby tha se ishte propagandë klasike ushtarake dhe zëdhënësja e Departamentit të Shtetit Ned Price tha se Rusia po sajonte pretendime për të mbuluar veprimet e saj në Ukrainë.
Peter Stano, zëdhënësi i BE-së për çështjet e jashtme dhe politikën e sigurisë, tha se BE nuk ishte në dijeni të ndonjë laboratori në Ukrainë që nuk ishte në përputhje me ligjin ndërkombëtar.
Laboratorët në Ukrainë kanë për qëllim parandalimin e përhapjes së sëmundjeve infektive dhe janë pjesë e një Programi Zhvillimi për Reduktimin e Rreziqeve të Sëmundjeve, siç ka shkruar tashmë “Vëretmatësi”.
“Vërtetmatësi” ka shkruar tashmë për akuzat e qeverisë ruse se Gjeorgjia po kryen eksperimente sekrete në laboratorin Richard Lugar, i cili, sipas Rusisë, financohet nga Shtetet e Bashkuara, përkatësisht Pentagoni. Sipas Rusisë, Gjeorgjia po kryen “eksperimente mbi përdorimin e insekteve si vektorë të sëmundjeve të rrezikshme” në këtë laborator. Fushata e Rusisë kundër Laboratorit Richard Lugar nuk është e re dhe po vazhdon prej vitesh.
Fakt është se nuk ka laboratorë biologjikë sekretë të financuar nga Shtetet e Bashkuara në Ukrainë. Në përpjekje për të përforcuar këtë teori të tyre konspirative, Rusia po qarkullon versione të ndryshme të saj, disa prej të cilave Vëretmatësi tashmë i ka vërtetuar. Duke qenë se nuk ka dëshmi për ekzistencën e këtyre laboratorëve, nuk mund të bëhet fjalë për ndonjë financim nga Shtetet e Bashkuara.
Për të gjitha faktet më sipër, mund të konkludojmë se njoftimi që po analizojmë është i pavërtetë.
