Reflektimet nga samiti BRICS nga fansat e tij maqedonas në postimet në rrjetet sociale variojnë nga ekzaltimi se Perëndimi do të ketë një kundërshtar të fortë që do të shfuqizojë dollarin amerikan, do të prezantohet një botë e re post-perëndimore, deri në nevojën që Maqedonia përfundimisht t’i bashkohet këtij blloku.

Shkruan: Stojan Sinadinov

Ditët e fundit, shumë media e kanë përshkruar në mënyrë plastike samitin e BRICS (BRICS – Brazil, Rusi, Indi, Kinë, Afrika e Jugut) në Kazan, kryeqyteti i Tatarstanit, Rusi (22-24 tetor) me lojë fjalësh, shoqëruar me përshtypjen se Vladimir Putin nuk është vetëm rezistent ndaj sanksioneve nga Perëndimi, por po ndërton edhe konfigurimin e ri gjeopolitik të Lindjes Globale dhe Jugut Global “tullë për tullë”. Por nëse aludimet për tulla reflektojnë qartësisht “Another Brick In The Wall”  (Një tjetër tullë në mur) me gjelbërim të përhershëm të Pink Floyd, pyetja që lind është nëse BRICS po ndërtojnë një “Mur të Madh” të ri për të mbrojtur kryesisht nga perëndimi, apo do të përdoren për të ndërtuar një urë lidhëse?

“Vërtetmatësi” ka analizuar tashmë vëmendjen e madhe pothuajse euforike që një pjesë e mediave vendase i kushtuan samitit edhe para fillimit të tij, duke theksuar se është një sinjal se pas presidentit rus qëndronte një koalicion shtetesh që përfaqësojnë 45% të popullsisë së botës dhe 35% të ekonomisë globale. Ndër to spikat Kina, e cila përbën gjysmën e fuqisë ekonomike brenda BRICS-it dhe natyrisht fuqinë gjeopolitike dhe ekonomike të Indisë, Turqisë, Iranit dhe vendeve të tjera që janë anëtarë apo degë të këtij grupi. Prania e Sekretarit të Përgjithshëm të OKB-së Antonio Guterres në samitin ku Rusia mori presidencën e BRICS-it vetëm sa nxiti polemika, përveç kritikave të ashpra të pritura nga Ukraina.

Lartësim për heqjen e dollarit dhe botën e re post-perëndimore

Reflektimet nga samiti BRICS nga fansat e tij maqedonas në postimet në rrjetet sociale variojnë nga ekzaltimi se Perëndimi do të ketë një kundërshtar të fortë që do të shfuqizojë dollarin amerikan, do të futet një monedhë e re në mesin e vendeve anëtare të këtij grupi do të jetë dominuese në hartën gjeopolitike botërore, ndaj nevojës që Maqedonia përfundimisht t’i bashkohet këtij blloku.

Dhe, së fundi dhe më e rëndësishmja për ta, BRICS nuk do t’i shantazhojë partnerët e rinj – ndër të cilët shpresohet të shihet Maqedonia – si Perëndimi, kështu që ata nuk do të duhet të gjunjëzohen para tij, por ne do të kemi një shans për t’u bashkuar me “botën e re nënperëndimore” Për shansin për të “mos gjunjëzuar në derën e BE-së për të hyrë në mbretërinë e fashistëve dhe pacientëve LGBT” dhe në videonjoftimin në të cilin pretendohet se në BRICS “askush nuk shantazhohet me emër, identitet, gjuhë, kulturë”.

Duke përdorur zëvendësimin e këtyre tezave, përkrahësit e tendencave joliberale krijojnë një narrativë që e zhvendos fokusin në një mënyrë në dukje “të sofistikuar“.

Ndër postimet që lavdërojnë BRICS janë ato në kanalin YouTube “Sloboden svet”, të cilat pretendojnë se vetëm në këtë samit maqedonasit mund të jenë “maqedonas me gjak të pastër”, dhe se “duhet të jemi jonormalë si komb dhe si individë” nëse ne nuk duam BRICS-in. Në njoftim thuhet se e ardhmja e Maqedonisë është në kuadër të BRICS-it dhe nuk kemi nevojë për politikë globaliste që “shitet interesat kombëtare maqedonase”.

Dhe njoftimi i ambasadës ruse në Maqedoni për shtetet anëtare të BRICS të cilët “…janë të gatshme të punojnë për gjetjen e zgjidhjeve të përbashkëta pa diktatet e jashtme apo përpjekjet për t’i imponuar vetëm disa qasje më të ngushta ndaj kujtdo” me siguri i “përforcon” narrativat e përmendura, me të cilat ne duhet të bashkohemi.

Supremacia e dëshiruar e BRICS pasqyrohet edhe në njoftimin që lavdëron presidentin rus Putin, para të cilit gjoja përkulet Sekretari i Përgjithshëm i Kombeve të Bashkuara, Antonio Guterres.

Ndër njoftimet që qarkullojnë në “lavdinë e BRICS” janë ato për kartëmonedhën e vetme për shtetet anëtare, e cila “do të zëvendojë  dollarin”, që tashmë i është thënë “lamtumirë”, prezantuar nga presidenti i Rusisë. Por vetë Putini ishte i vendosur në samitin se vendet e BRICS nuk do ta refuzojnë dollarin: 

Presidenti rus Vladimir Putin e bëri të qartë në samit se vendet e BRICS nuk po e refuzojnë plotësisht dollarin amerikan, por po përgatisin alternativa nëse qasja në të vazhdon të jetë i kufizuar. Duke eksploruar monedha alternative për tregti, BRICS kërkon të zbusë rreziqet e masave të tilla politike, shkruan “Financial Express”. 

Gazeta shtoi se “monedha e mbajtur nga Presidenti Putin është një model i projekt-ligjit i BRICS-it në samitin e Kazanit, e cila u prezantua nga entuziastët dhe jo një kartëmonedhë e miratuar zyrtarisht BRICS”, konfirmuan zyrtarë për Financial Express Online. 

Fuqia e vërtetë e BRICS?

A mund të jetë aq i suksesshëm ai kazan i BRICS-it se “çorba” amerikane (një vend ku përzihen popuj të ndryshëm, stile, teori, kultura…)? Çfarë thonë treguesit ekonomikë për fuqinë e BRICS?

“France24” vitin e kaluar bëri një analizë të gjerë të potencialit ekonomik të vendeve që përbëjnë 40% të popullsisë së botës dhe prodhojnë më shumë se 25% të BPV-së globale.

Pjesa në BPV-në globale që nga formimi i grupit është rritur në mënyrë të qëndrueshme – nga 8 përqind në 2001 në 26 përqind në 2022 – por nga ana tjetër, vetëm Rusia ka një BPV më të lartë për frymë (15,345 dollarë) se mesatarja botërore, e cila është 12,657 dollarë. GDP-ja e Kinës është në përputhje me atë mesatare (12,720), ndërsa Brazili (8,918), Afrika e Jugut (6,776) dhe India (2,389) janë shumë nën mesataren. Për krahasim, BPV për frymë në Shtetet e Bashkuara vitin e kaluar ishte 81,695 dollarë.

Gazeta citoi një intervistë të vitit 2021 me të përditshmen franceze Monde nga Jim O’Neill, kryeekonomist në bankën e investimeve Goldman Sachs dhe krijues i akronimit BRICS, në të cilën ai vuri në dukje se aksionet përkatëse të Rusisë dhe Brazilit në ekonominë globale “pas një dekade të rritjes së shpejtë, kanë rënë në nivelin e tyre të vitit 2001.”

“Ndoshta duhet ta kisha quajtur këtë klub ‘IK’ (për Indinë dhe Kinën),” shtoi O’Neill. Ose thjesht ‘K’”, citon “France24”.

Ndonëse në rajon ka grupe me simpati të fortë për BRICS-in, mund të përcillen edhe mesazhe të tjera, si ai i politologut beogradas Aleksandar Djokiç lidhur me mungesën e presidentit serb Aleksandar Vuçiq nga samiti në Kazan (për të cilin, megjithatë, ai dërgoi katër ministra, plus praninë e Milorad Dodik, anëtar serb i Presidencës së Bosnje-Hercegovinës). Djokiç beson se BRICS nuk është një kërcënim i madh për Perëndimin, sepse në 20 vitet e fundit nuk ka pasur ndonjë rezultat dhe sukses të rëndësishëm për të cilin mund të flasim.

Më mirë mund të themi se Kina është sfiduesi serioz i Perëndimit, jo BRICS. I kushtohet shumë vëmendje. Serbia, për shembull, nënshkroi një marrëveshje dypalëshe me Kinën këtë vit. Është një hap shumë më i rëndësishëm në aspektin ekonomik dhe në marrëdhëniet me BE-në, analizon Gjokiq në revistën beogradase “Vreme”.