Shqipëria i ka dhënë strehim një grupi rebel nga Irani, duke shkaktuar zemërimin e vendit. Irani më pas dyshohej për sulme të mëdha kibernetike në rrjetin kompjuterik të qeverisë shqiptare. Shqipëria ndërpreu marrëdhëniet diplomatike me Iranin, por nga ana tjetër Irani financon media dhe organizata joqeveritare për të përhapur narrativat e tyre mes qytetarëve shqiptarë.
Irani ka përhapur ndikimin fetar dhe politik në Ballkan për një kohë të gjatë, veçanërisht gjatë luftës në Bosnje dhe Hercegovinë (1992-1995). Me më pak sukses, Irani e bën këtë edhe në Shqipëri. Irani është një teokraci islamike dhe kundërshtar i SHBA-së dhe Izraelit, dhe nga ana tjetër, Shqipëria është një shtet mjaft laik që mban marrëdhënie të mira me Perëndimin.
Nën sundimin osman, Shqipëria dominohej nga islami, por në të kishte edhe të krishterë, ndaj figurat e saj kombëtare si Pashko Vasa i jepnin përparësi kombëtares dhe jo fetares. Në vitin 1967 Shqipëria komuniste u bë vendi i parë zyrtarisht ateist në botë, kështu që edhe kjo la gjurmë. Kushtetuta e Shqipërisë tani përmend Zotin, por në përgjithësi, jo si Allah, dhe regjistrimi i fundit i saj tregoi një rënie të përqindjes së muslimanëve.
Shumica prej tyre janë sunitë, jo shiitë si në Iran, kështu që ata nuk janë aq të ndjeshëm ndaj ndikimit të tij, por Irani ende mund të luajë kartën pan-islamike, të cilën në fakt e bën.
Në Shqipëri ka edhe bektashi, dhe megjithëse themeluesi i atij komuniteti fetar ishte vendas i Iranit të sotëm dhe megjithëse ka elementë shiitë, interpretimi i Islamit është disi liberal, gjë që bie ndesh me atë iranian, që është më i rreptë .
Së fundmi, Shqipëria ka njoftuar se një mikroshtet ose autonomi teokratike bektashiane (si Vatikani apo Mali Athos) do të krijohet në tokën e saj si kundërvënie ndaj islamit radikal, përfshirë atë që vjen si ndikim nga Irani.
Konflikti me Iranin filloi kur Shqipëria strehoi një grupi rebel që luftonte kundër regjimit në Iran, përkatësisht Muxhahedinët e Popullit ose Mujahedin-e-Khalq – MEK (Mojahedin-e-Khalq – MEK) – siç quhen atje. Ata kombinojnë elementë të majtë dhe islamikë (shiitë).
Sipas mbështetësve të tyre, MEK janë luftëtarë të lirisë dhe sipas kritikëve të tyre, MEK i ngjan një sekti apo kulti të rrezikshëm. Në fillim ishin antiamerikanë, por më vonë ndryshuan qëndrim dhe kështu u strehuan në Shqipëri.
Me këtë, Irani u zemërua dhe më vonë u dyshua për sulme kibernetike në shkallë të gjerë në rrjetin kompjuterik të qeverisë shqiptare. Konflikti shkoi aq larg sa më 7 shtator 2022, Shqipëria ndërpreu edhe marrëdhëniet diplomatike me Iranin.
Aktiviteti mediatik i Iranit në Shqipëri
Irani financon media dhe organizata joqeveritare për të përhapur ndikimin në të gjithë Shqipërinë, por ky bashkëpunim nuk është domosdoshmërisht ideologjik dhe mund të jetë thjesht komercial.
Narrativa të tilla po përhapen në Shqipëri: Olsi Jazexhiu, asistent profesor në Universitetin Ndërkombëtar Islam në Kuala Lumpur; Altin Gocaj, avokat nga Tirana; Gjerg Tanasi, gazetar nga Durrësi; Gazea Inpakt, Faqja Albapoli në Facebook, e cila shpërndan artikuj nga faqja Shqiperia Jonë;
, e ngjashme me të; si dhe organizata humanitare Nexhat.
Si shembull, po përmendim titullin e një artikulli nga Gazeta Impakt (përkthyer nga shqip):
Edi Rama dhe Soros duan ta kthejnë Shqipërinë në një koloni izraelite
Bëhet fjalë për mikroshtetin bektash, të cilin artikulli e cilëson si “vajin” e Aleks Soros dhe Izraelit, që i ngjan teorive konspirative që fajësojnë të gjitha problemet të nxitura nga hebrenjtë.
Gazeta Impakt botoi edhe një deklaratë të hoxhës Husamedin Abazi, në të cilën ai dënonte takimin e presidentit izraelit Isaac Herzog me përfaqësues të komunitetit fetar islamik shqiptar, mes të cilëve ishte edhe Baba Mondi, i cilësuar si tradhtar ose ” Sorosoid”. Për atë takim, që u zhvillua gjatë vizitës së Herzogut në Shqipëri më 12 shtator 2024, flet ky titull:
A fshihet Izraeli pas “Shtetit Bektashi”? Edhe Ankaraja pyet veten: Pse u takua Herzog me Baba Mondin dhe njeriun e dytë të BFI-së shqiptare?
Titujt e tillë në formën e një pyetjeje mund të jenë edhe keqdashës, sepse gazetari mund të sulmojë çdo gjë dhe gjithçka pa marrë përgjegjësi për të, dhe ja një shembull tjetër:
A po përdor Izraeli bomba të vogla bërthamore në Gaza dhe Libanin e Jugut?
Ndryshe, Izraeli është në luftë në Libanin e Jugut kundër organizatës terroriste Hezbollah, dhe në Gaza – kundër Hamasit, dhe të dy janë aleatë të Iranit. Jazexhiu tashmë i përmendur madje ndau një video nga funerali i një prej njerëzve kryesorë të Hamasit, Ismail Haniyeh, i cili u likuidua më 31 korrik 2024.
Siç pritej, media të tilla i dhanë shumë publicitet edhe likuidimit të liderit të Hezbollahut, Hassan Nasrallah, të kryer nga izraelitët më 27.9.2024, pas së cilës u shfaq titulli i mëposhtëm:
Konfirmon televizioni i Hezbollahut, duke transmetuar vargje nga Kurani: Nasrallah i është bashkuar radhëve të dëshmorëve tanë!
Natyrisht, aleatët e Iranit po pësojnë humbje, por Shqiperia Jonë tashmë ka publikuar një tekst mbështetës, ku pretendohet se Irani i ka treguar Izraelit se kush është shefi këtu, dhe titullohet:
Irani i hoqi Izraelit statusin e tij “të paprekshëm” dhe shënoi një fitore strategjike
Në të njëjtën kohë, OJQ Nexhat (për të cilën kundërshtarët e saj pretendojnë se qëndron pas qeverisë së Iranit), tregon se si po i shpëton iranianët nga (thotë) sekti i rrezikshëm MEH, në të cilin ata janë humbur dhe që tani po strehohem në Shqipëri. Me sa duket, sekti kërkon përkushtim fanatik dhe madje refuzim të familjes nga anëtarët e tij.
Sipas Nexhat, MEK janë gjithashtu terroristë dhe kontrabandistë të drogës dhe njerëzve (duke organizuar emigracionin ilegal drejt Perëndimit). Por duke qenë se Irani drejtohet nga një regjim totalitar, e gjithë kjo duket si një fushatë shpifjeje kundër MEK, megjithëse ka njëfarë të vërtete në këtë, në kuptimin që dikur ata ishin me të vërtetë militantë dhe fanatikë. Ata mund të mos jenë engjëj, por kur paraqiten të gjitha faktet, gjërat nuk janë aspak bardh e zi.
Rreth Muxhahedinëve të Iranit
Deri në vitin 1979, Irani drejtohej nga një shah (mbret) represiv dhe i korruptuar, i cili u rrëzua nga një revolucion. Ishte pluraliste, por në fund islamistët mbizotëruan në të.
Udhëheqësi i tyre, Ajatollah Ruhollah Khomeini, krijoi një teokraci dhe shtypi ish-aleatët e revolucionit, duke përfshirë MEK-në, kryesisht për shkak të prirjeve të tyre majtiste. Në fillim të viteve 1980, ata u kundërpërgjigjën me protesta dhe bombardime, por u shtypën brutalisht dhe përfunduan në azil në Irak. Gjatë Luftës Irak-Iran (1980-88), regjimi i diktatorit irakian Sadam Husein i armatosi dhe i përdori për të luftuar forcat iraniane. MEK sulmoi gjithashtu ambasadat iraniane në mbarë botën.
Pavarësisht dallimeve të tyre, si MEK ashtu edhe Teherani zyrtar mbajtën një qëndrim antiamerikan, por në vitin 1997 më i moderuari Mohammad Khatami u bë kreu i Iranit, kështu që si një gjest vullneti i mirë ndaj tij, Shtetet e Bashkuara, të drejtuara në atë kohë nga Bill Clinton, e shpallën MEK-në një organizatë terroriste.
Në vitin 2003, Shtetet e Bashkuara, në atë kohë të kryesuar nga George Bush, rrëzuan diktatorin irakian Saddam Hussein, dhe MEK gjithashtu luftoi në anën e tij dhe rreth 3,000 luftëtarë të tyre përfunduan në robërinë amerikane. Më vonë lindi pyetja se çfarë të bëhej më pas me ta.
Qëndrimi i Shteteve të Bashkuara ndaj MEK është zbutur, të cilin burime të ndryshme japin interpretime të ndryshme. Para së gjithash, ishte koha e luftërave në Afganistan dhe Irak, kështu që disa politikanë luftarakë amerikanë sugjeruan që Irani të ishte objektivi i radhës dhe MEK do të ndihmonte Shtetet e Bashkuara në këtë.
Së dyti, MEK u bë e nevojshme për Shtetet e Bashkuara për të parandaluar ndërhyrjen e Iranit në luftën civile në Irak që shpërtheu më pas. Dhe së treti, MEK filloi një fushatë mediatike për të krijuar një imazh pozitiv për veten në publikun botëror. Ata hodhën poshtë anti-amerikanizmin dhe u angazhuan që Irani të jetë një shtet demokratik dhe laik.
Kështu ata u afruan më shumë me SHBA-në, e cila midis viteve 2007-11 kreu tërheqjen fillestare nga Iraku që i dha fund zyrtarisht luftës, duke kërkuar një vend për të strehuar MEK. Iraku më pas ngrohi marrëdhëniet e tij me Iranin, kështu që MEK konsiderohej tashmë një organizatë terroriste në të dy vendet. Jo vetëm kaq, por me rënien e ndikimit të SHBA-së në Irak, Irani u rrit. Shiitët në Irak janë po aq dominues sa në Iran. Dhe me rënien e diktatorit Saddam Hussein, i cili mbajti sunitët në pushtet në Irak, si dhe me futjen e zgjedhjeve, shiitët rritën ndikimin e tyre, si dhe ndikimin iranian. Në Irak, përveç MEK-së, ka edhe grupe pro-iraniane, të cilat drejtohen drejtpërdrejt nga Teherani, ndaj tashmë kanë nisur sulmet në kampin MEK pranë Bagdadit. Me këtë, pozita e tyre në Irak u bë e paqëndrueshme dhe kishte nevojë urgjente për t’u larguar nga vendi. SHBA hoqi MEK nga lista e zezë e saj në 2012 dhe ata u strehuan në një kamp refugjatësh në Shqipëri në vitin 2013. SHBA-të kërkonin vendndodhje të ndryshme për MEK, kryesisht në rajonin e Lindjes së Mesme, por pasi nuk gjetën një vend në rajon që do t’i priste, kërkimet vazhduan edhe më tej, pas së cilës Shqipëria u zgjodh si strehë e tyre. Besohet se nga Republika e Maqedonisë, si dhe disa vende të tjera të Ballkanit, është kërkuar që ta pranojnë këtë grup, por një kërkesë e tillë është refuzuar nga autoritetet maqedonase.
MEK në Shqipëri u qetësuan, por më vonë u dyshuan për sulme kibernetike ndaj institucioneve të huaja, kështu që vitin e kaluar, më 20 qershor 2023, policia shqiptare i bastisi dhe sekuestroi 150 kompjuterë. MEK e kundërshtoi këtë, ndaj pati përdorim force, përdorimin e gazit lotsjellës etj., ata madje pretenduan se një pjesëtari i tyre është vrarë, gjë që autoritetet e mohuan. Interesant është fakti se Irani falënderoi autoritetet shqiptare për veprimin.
Me pak fjalë, është një organizatë e diskutueshme, por kjo nuk do të thotë se duhet t’i besohet regjimit totalitar në Iran, i cili shtyp, shtrembëron ose ekzagjeron shumë nga këto fakte.