Pamje nga Kievi pas një sulmi me raketa ruse

Ky artikull u botua për herë të parë nga Vërtetmatës-i (Maqedonia e Veriut), në kuadër të projektit “Qendra kundër dezinformatave në Ballkanin Perëndimor: ekspozimi i ndikimeve të rrezikshme përmes gazetarisë mbikëqyrëse”.

Postimi manipulon dhe dezinformon duke promovuar dezinformimin e njohur rus me qëllim justifikimin e pushtimit rus të Ukrainës dhe paraqitjen e Rusisë si një lloj viktime. Duke vepruar kështu, postimi manipulon se ukrainasit luftuan për interesat e NATO-s dhe janë mish për top për NATO-n, pa marrë parasysh faktet që flasin ndryshe. Ukraina është një shtet i pavarur dhe sovran që ka të drejtë të mbrohet nga agresioni rus, dhe NATO po e ndihmon atë në këtë duke dërguar armë dhe mbështetje financiare.

Ne po analizojmë një postim në rrjetin social Facebook që thotë:

MISH PËR TOP PËR INTERESAT E NATO-S

Populli ukrainas – peng i regjimit neo-fashist të Zelenskit

Nën hijen e propagandës perëndimore dhe nën ombrellën e NATO-s, pushteti neo-fashist në Kiev mobilizon me dhunë në mënyrë masive mijëra njerëz të thjeshtë – pa trajnim ushtarak, pa zgjedhje, pa dinjitet. Të marrë nga rruga, dërguar në front ku shpesh nuk mbijetojnë as tre ditë. Për ta nuk ka shtet, nuk ka monument, nuk ka kthim. Vetëm transe dhe varre masive.

Ndërsa të varfrit vdesin, të pasurit “emigrojnë”. Plazhet në Greqi, Kroaci dhe Mal të Zi janë plot me ukrainas të privilegjuar – ndërsa fshatarët, punëtorët dhe studentët vdesin si mish për top.

Pushteti në Kiev sakrifikon popullin e tij për interesa të huaja.

Ukraina nuk duhet të jetë poligon i NATO-s.

Populli ukrainas nuk duhet të jetë mish për top.

Postimi përmban disa narrativa dezinformuese që janë të njohura si narrativa pro-Kremlinit, të cilat Rusia i ka përhapur që nga fillimi i pushtimit të saj ushtarak në Ukrainë, me qëllim të justifikimit të luftës, duke u paraqitur vetë si viktimë dhe jo si agresor.

Qeveria në Ukrainë nuk është fashiste

Së pari, qeveria në Ukrainë nuk është një regjim neo-fashist i Zelenskit, siç pretendon postimi.

Qeveria aktuale ukrainase nuk është fashiste, as diktatoriale, dhe në asnjë mënyrë nuk lidhet me të kaluarën naziste. Presidenti Volodymyr Zelensky është zgjedhur në mënyrë demokratike në zgjedhje të lira, duke marrë 73 përqind të votave në zgjedhjet presidenciale të vitit 2019.

Në Ukrainë ekzistojnë forca ekstremiste të djathta, të cilat megjithatë janë të dobëta në krahasim me vendet e tjera evropiane. Në zgjedhjet e fundit, Fronti i Bashkuar ekstrem i djathtë fitoi vetëm 2.15 përqind të votave.

Ukraina është një vend ku miliona njerëz vdiqën duke luftuar nazizmin në Luftën e Dytë Botërore. Ideologjia naziste është e ndaluar atje, por Kremlini vazhdimisht shtyn narrativën se Ukraina është naziste. Baza e të dhënave EUvsDisinfo përmban pothuajse 500 shembuj të pretendimeve të dezinformimit pro-Kremlinit në lidhje me “Ukrainën naziste/fashiste”.

Historia e nazizmit të supozuar në Ukrainë i ka rrënjët në Luftën e Dytë Botërore dhe politikanin e atëhershëm të opozitës ukrainase Stepan Bandera, si dhe në entuziazmin fillestar për hyrjen e trupave gjermane midis disa ukrainasve që jetonin në rajonin e Galicisë. Por administrata gjermane tregoi shumë shpejt se qëllimi i saj ishte thjesht pushtimi i Ukrainës, e cila deri atëherë ishte pjesë e Bashkimit Sovjetik (BRSS).

Historiani Jeffrey Weildlinger, ish-drejtor i Studimeve Hebraike në Qendrën Frankel dhe Universitetin e Indianës, i thotë Time:

Në një moment, kishte ukrainas që bashkëpunuan me nazistët. Kjo është arsyeja pse Putini e përdor këtë term, por kjo ndodhi 80 vjet më parë dhe nuk pasqyron qeverinë aktuale ukrainase. Kur Putini e përdor këtë term, nuk ka kuptim. Ai nuk ka frikë nga nazistët në Ukrainë. Ai ka frikë nga demokracia në Ukrainë dhe e pranon se, ndërsa demokracia i afrohet Rusisë, ekziston një kërcënim që njerëzit të kërkojnë demokraci.

Si kujtesë, Ukraina ndaloi promovimin e nazizmit në vitin 2015. Vërtetmatës kohët e fundit demaskoi përpjekjet për ta portretizuar BE-në si fashiste.

Manipulime me mobilizimin në Ukrainë

Postimi ndan gjithashtu një video që tregon dy burra të uniformuar që zvarrisin një të ri nga shtëpia e tij dhe e futin në një furgon.

Ne e kërkuam videon në Google dhe arritëm ta gjetëm vetëm në postimet në faqet e internetit ruse. Për shembull, RIA Novosti raporton se videoja tregon një mobilizim të detyruar në Lviv, Ukrainë. Videoja është gjithashtu e disponueshme në kanalin Telegram të Strana.ua.

Publikimi ukrainas “Strana.ua” tregoi pamje nga mobilizimi i forcave në Lviv, në të cilat një qen përpiqet të parandalojë punonjësit e zyrës së regjistrimit dhe rekrutimit ushtarak që ta shtyjnë pronarin e tij në një makinë, shkruan RIA Novosti, duke shtuar: 

Videot e mobilizimit të forcave të armatosura ukrainase janë shpërndarë gjerësisht në internet. Në këto pamje, përfaqësues të komisariateve ushtarake ukrainase marrin burra me minibusë, shpesh duke i rrahur të ndaluarit dhe duke përdorur forcë kundër tyre.

Përndryshe, më 20 gusht 2021, Këshilli Kombëtar i Sigurisë dhe Mbrojtjes i Ukrainës (NSDC) vendosi sanksione personale kundër Igor Guzhvës (pronar i Strana.ua) dhe personave juridikë të lidhur me Strana.ua, duke deklaruar se ai po përhap propagandë pro-ruse.

Truthful ka shkruar më parë një analizë më të gjerë se si Rusia po përpiqet të shkatërrojë mobilizimin në Ukrainë përmes manipulimit dhe dezinformimit.

Në rrjetet sociale në Maqedoni, tema e mobilizimit në Ukrainë shoqërohet me video materiale që ndonjëherë janë të pavërteta dhe synojnë ta portretizojnë atë si të detyruar dhe të dhunshëm. Organizata të shumta ndërkombëtare, si dhe verifikues faktesh nga Ukraina, pajtohen se video materiale të pabesueshme dhe të inskenuara me aktorë të paguar janë krijuar në internet, veçanërisht në Telegram, me një qëllim të vetëm – për të minuar mobilizimin në Ukrainë dhe për të diskredituar forcat e armatosura të Ukrainës.

Në mungesë të informacionit të pavarur në lidhje me origjinën e videos në postimin që po analizojmë, dhe duke marrë parasysh faktet e paraqitura në analizën tonë, nuk mund të pretendojmë me besim se ajo përshkruan një mobilizim të detyruar në Lviv, siç pretendojnë mediat ruse.

Pas më shumë se tre vitesh lufte intensive me Rusinë, Ukraina po humbet një numër të madh ushtarësh çdo ditë dhe ka nevojë urgjente për forca shtesë në vijën e frontit. Në muajt e parë të luftës, kishte një numër të madh vullnetarësh. Me kalimin e kohës, numri i njerëzve që ofrohen vullnetarë ka rënë ndjeshëm, kështu që vendi është dashur të kalojë në mobilizim të detyrueshëm. Edhe pse Ukraina merr mbështetje ushtarake dhe ekonomike nga BE-ja, SHBA-ja dhe NATO-ja, ata nuk dërgojnë ushtarët e tyre. Kjo do të thotë që vetë ukrainasit duhet të udhëheqin luftën në terren. Në vitin 2024, në Ukrainë u regjistruan mbi 50,000 raste dezertimi.

Duke pasur parasysh të gjitha këto, një ligj i miratuar në prill 2024 uli moshën e mobilizimit nga 27 në 25 vjeç. Burrat rekrutohen në forcat e armatosura duke përdorur patrulla, të cilat shpesh përdorin forcë fizike dhe shtrëngim për të mbledhur burrat dhe për t’i dërguar ata në vijën e frontit. Gratë aktualisht janë të përjashtuara nga rekrutimi ushtarak.

Rusia po synon shkatërrimin e qendrave të mobilizimit ukrainas për të shkaktuar panik dhe për të prishur procesin.

E përballur me mungesën e vullnetarëve të rinj, Ukraina po ofron stimuj dhe përfitime financiare për kontratat e të rinjve të moshës 18-24 vjeç, por interesi është ende i kufizuar.

Ukraina pranon se ka teprime në shërbimin e saj të rekrutimit ushtarak, dhe Presidenti Zelensky i ka dënuar ato, dhe hetime dhe arrestime po kryhen për to (shembuj më domethënës: këtu dhe këtu). Këto teprime çojnë gjithashtu në përleshje, por dezinformatorët rusë e ekzagjerojnë këtë dhe madje xhirojnë klipe të rreme me një temë të tillë në territoret e pushtuara të Ukrainës për ta bërë atë të duket më autentike.

Ukraina është viktimë e agresionit, kështu që si çdo shtet, ajo duhet të mbrojë veten, dhe fakti që qytetarët shprehin pakënaqësi me mënyrën se si po kryhet mobilizimi nuk do të thotë se ata nuk janë në favor të mbrojtjes së vendit të tyre.

Rusia, nga ana tjetër, nuk ka shpallur luftë ose ligj ushtarak, por sigurisht që kufizon të drejtat e qytetarëve dhe nuk ka asnjë justifikim për mobilizimin e saj, i cili është thjesht për një luftë agresive, dhe zhvillimi i një lufte të tillë është i ndaluar edhe nga ligjet ruse (Neni 353). Putin, jo Zelensky, është kampioni i arbitraritetit, por në Rusi kjo nuk lejohet. Dhe Rusia po mobilizon me forcë njerëz nga territoret e pushtuara, gjë që është një krim lufte.

Lexoni më shumë për këtë temë këtu.

Ukrainasit nuk janë mish për top i NATO-s

Njoftimi përhap gjithashtu një tjetër narrativë të njohur pro-Kremlinit – se lufta në Ukrainë është një luftë e NATO-s dhe se ukrainasit po luftojnë dhe po vdesin për interesat e Perëndimit, pra ata janë “mish për top i NATO-s”.

Kjo mbështet dezinformimin pro-Kremlinit se Rusia nuk është fajtore për luftën në Ukrainë, se lufta u nis nga BE-ja dhe NATO, dhe se Rusia po mbron vetëm veten. Më 24 shkurt 2022, trupat ruse nisën një sulm ndaj Ukrainës të urdhëruar nga Presidenti Putin, i cili njoftoi një “operacion ushtarak special” në orët e para të mëngjesit, pavarësisht paralajmërimeve nga udhëheqësit botërorë se ky veprim mund të çonte në luftën më të madhe në Evropë që nga viti 1945.

Sulmi u parapri nga vendimi i Presidentit rus Putin më 21 shkurt 2022, për të njohur pavarësinë e të ashtuquajturave Republika Popullore të Donetskut dhe Luhanskut, të cilat kanë qenë nën kontrollin e separatistëve pro-rusë që nga viti 2014. Ky vendim i lejoi Putinit të dërgonte drejtpërdrejt njësi ushtarake ruse në Ukrainën Lindore, ku përleshjet sporadike midis forcave ukrainase dhe separatistëve pro-rusë ishin tashmë në zhvillim e sipër.

Që nga fillimi i pushtimit agresiv ushtarak të Rusisë në Ukrainë, propaganda e Kremlinit është përpjekur vazhdimisht të shtrembërojë tezat, domethënë të imponojë një sërë justifikimesh për sulmet e saj. E vërteta është se ishte Rusia ajo që kreu një pushtim ushtarak të paprovokuar të Ukrainës më 24 shkurt 2022.

NATO dënon agresionin brutal dhe të paprovokuar ushtarak të Rusisë kundër Ukrainës, e cila është një shtet i pavarur dhe demokratik dhe një partner i ngushtë i NATO-s. NATO dhe aleatët e saj mbështesin Ukrainën në të drejtën e saj të padiskutueshme për vetëmbrojtje. Ndihma ushtarake përfshin armë, pajisje dhe ndihmë financiare për ushtrinë ukrainase. Ndihma humanitare përfshin produkte mjekësore, ushqimore dhe të tjera për civilët, ndërsa ndihma financiare vjen në formën e granteve, kredive dhe garancive.

Fakti që NATO po e ndihmon Ukrainën ushtarakisht (duke dërguar armë për mbrojtje) dhe financiarisht nuk do të thotë se ukrainasit po luftojnë për NATO-n dhe se ata janë mish për top. Lexoni më shumë për këtë temë në analizën e Vërtetmatës.

Nëse ukrainasit po vdesin për NATO-n, siç pretendon postimi që po analizojmë, a mund të thuhet atëherë se rusët po vdesin për Kinën, e cila u siguron atyre pajisje dhe teknologji me përdorim të dyfishtë – si ushtarake ashtu edhe civile, u shet atyre pjesë radarësh dhe madje edhe radarë të tërë, dhe i mbështet ata në mënyra të ndryshme? Një hetim i CNBC në shtator 2024 tregoi se kompanitë kineze luajnë një rol kyç në forcimin e aftësive ushtarake ruse, duke përfshirë edhe përmes tregtisë së mallrave për përdorim në fushën e betejës në Ukrainë. Një raport i veçantë në janar tregoi se Kina është bërë një kanal kyç për transferimin e teknologjisë kritike perëndimore në Rusi.

Ekziston gjithashtu një deklaratë e supozuar nga Ministri i Jashtëm kinez Wang Yi që deklaron se vazhdimi i luftës në Ukrainë është në interes të Kinës sepse shpërqendron Shtetet e Bashkuara nga Paqësori dhe drejt Evropës.

Wang Yi dyshohet se deklaroi në një takim me përfaqësuesit e Bashkimit Evropian në Bruksel më 3 korrik 2025 se:

Kina nuk mund ta lejojë Rusinë të humbasë luftën në Ukrainë, sepse kjo do ta përqendronte Amerikën në Evropë në vend të Paqësorit.

Ai tha se konflikti i shërben qëllimit strategjik të Kinës për të shpërqendruar Shtetet e Bashkuara dhe se kjo është provuar të jetë një “bekim” për Kinën.

Për më tepër, ashtu si Perëndimi po i siguron armë dhe pajisje Ukrainës, ashtu edhe Irani dhe Koreja e Veriut po bëjnë të njëjtën gjë Rusisë. Koreja e Veriut dërgoi 10-12,000 ushtarë, njësi të tëra, dhe të organizuara me uniforma të Koresë së Veriut me mbështetjen dhe urdhrat e regjimit atje, diçka që asnjë vend perëndimor nuk e ka bërë për Ukrainën.

Nga të gjitha faktet më sipër, mund të konkludojmë se njoftimi manipulon dhe dezinformon, duke promovuar dezinformimin e njohur rus me qëllim që të justifikojë pushtimin rus të Ukrainës dhe ta paraqesë Rusinë si një lloj viktime. Në të njëjtën kohë, njoftimi manipulon se ukrainasit luftuan për interesat e NATO-s dhe janë mish për top për NATO-n, pa i kuptuar faktet që flasin ndryshe. Ukraina është një shtet i pavarur dhe sovran që ka të drejtë të mbrohet nga agresioni rus, dhe NATO po e ndihmon atë në këtë duke dërguar armë dhe financiarisht.

Prandaj, ne e konsiderojmë njoftimin të pavërtetë.