Rusia, e cila mori kontrollin e kompanisë së parë të Durov dhe për të cilën Durov themeloi Telegram në mërgim, tani po shpreh shqetësimin për arrestimin e tij. Mediat atje raportojnë për absurditetin e akuzave ndaj tij dhe e shohin rastin Telegram si një sulm ndaj Rusisë dhe ambasada ruse në Francë “ndërmori menjëherë hapat e nevojshëm” për të sqaruar situatën. Mediat ruse në Serbi filluan menjëherë propagandën se arrestimi i Durovit është një sulm ndaj lirisë së shprehjes dhe se kjo është një përpjekje e Perëndimit për të nënshtruar plotësisht njerëzit.

Shkruan: Ana Anastasovska

Pavel Durov, sipërmarrësi me origjinë ruse që themeloi platformën e mesazheve Telegram, u arrestua në Francë të shtunën si pjesë e një hetimi nga prokurorët francezë për aktivitetin kriminal në aplikacion. Ai u arrestua në aeroportin Bourget, në veri të kryeqytetit francez, pasi u ul në një avion privat nga Azerbajxhani.

Ai nuk është akuzuar, por ishte në paraburgim dhe po merrej në pyetje nga Zyra Kombëtare e Francës kundër Mashtrimit, një agjenci e zbatimit të ligjit që merret me një gamë të gjerë krimesh financiare.

Gjyqtarët hetues francezë hapën një hetim zyrtar kundër Durovit dje (28 gusht), pasi ai kaloi katër ditë në paraburgim. Hapja e një hetimi zyrtar në Francë ndaj tij nuk nënkupton fajësinë dhe as nuk çon domosdoshmërisht në gjykim, por tregon se autoritetet gjyqësore besojnë se ka materiale të mjaftueshme për të vazhduar hetimin e çështjes.

Durov u lirua me kusht që të paguajë një depozitë prej pesë milionë euro. Ai gjithashtu duhet të paraqitet në polici dy herë në javë dhe nuk ka të drejtë të largohet nga Franca.

Kush është Pavel Durov?

Pavel Durov ka lindur në Rusi. Si fëmijë ai u zhvendos me familjen e tij në Italinë veriore dhe u kthye në Rusi në fillim të viteve 1990 pas rënies së Bashkimit Sovjetik.

Durov u bë i famshëm në Rusi në të 20-at e tij pasi themeloi rrjetin social VKontakte (VK), i cili plotësonte nevojat e përdoruesve në gjuhën ruse dhe ia kaloi Facebook-ut në të gjithë ish-BRSS-në.

Por pasi hasi në telashe me Kremlinin për refuzimin e dorëzimit të të dhënave personale të përdoruesve te shërbimet ruse të sigurisë (FSB), ai shiti aksionet e tij në kompani dhe u largua nga Rusia në vitin 2014, duke u larguar përfundimisht në Dubai, ku tha se Qeveria nuk do të ndërhynte në biznesin e tij.

Durov në 2013 bashkëthemeloi një aplikacion të ri të mesazheve të quajtur Telegram me, i cili shpejt fitoi tërheqje, por u dëshmua i diskutueshëm me kritikët që dënojnë mungesën e supozuar të kontrollit mbi përmbajtjen ekstreme. Ai refuzoi në mënyrë sfiduese të lejonte moderimin e mesazheve në Telegram, i cili lejon përdoruesit të postojnë video, foto dhe komente në “kanalet” që çdokush mund t`i ndjekë.

Kjo çoi në një rritje meteorike të popullaritetit të Telegram, kështu që nga 100 mijë përdorues aktivë mujorë në vitin 2013, në prill 2024 kompania njoftoi se kishte 900 milionë përdorues aktiv mujor.

Propaganda ruse përdori arrestimin e Durov për të sulmuar Perëndimin

Rusia, e cila mori kontrollin e kompanisë së parë të Durovit dhe e udhëhoqi Durovin të themelonte Telegram në mërgim, tani po shpreh shqetësimin për arrestimin e tij. Mediat atje raportojnë për absurditetin e akuzave ndaj tij dhe e shohin incidentin me Durov dhe Telegram si një sulm ndaj Rusisë dhe ambasada ruse në Francë “ndërmori menjëherë hapat e nevojshëm” për të sqaruar situatën.

Mediat ruse në Serbi filluan menjëherë propagandën se arrestimi i Durov është sulm ndaj lirisë së shprehjes dhe se kjo është një përpjekje e Perëndimit për të nënshtruar plotësisht njerëzit. Kështu, Sputnik, duke e quajtur Durovin “Assange i Rusisë”, botoi një analizë se arrestimi i Durovit është një pjesë në mozaikun e kërkimit të kontrollit absolut nga Perëndimi.

Bashkimi Evropian, veçanërisht Franca dhe Gjermania, janë bërë më ekstremët në zbatimin e një programi për të nënshtruar plotësisht njerëzit e Evropës dhe Amerikës së Veriut ndaj një sistemi të bazuar në kontrollin absolut. Arrestimi i Durov është vetëm një pjesë e atij projekti, i cili përfshin një strategji shumë agresive, abuzive të mbytjes së lirive të të gjitha llojeve, duke filluar me lirinë e fjalës, lirinë e lëvizjes, lirinë e pronës private dhe lirinë e mendimit, raporton Sputnik deklarata e drejtorit dhee profesor në Fakultetin e Medias dhe Komunikimit të Beogradit Stanko Crnobrnja.

Russia Today në serbisht analizon se arrestimi i Durovit është një taktikë mafioze zhvatjeje, duke theksuar se Perëndimi është bërë shoqëri totalitare siç e përshkruan George Orwell. Duke pyetur se deri ku shkon censura perëndimore, RussiaToday bën gjithashtu një krahasim midis Durovit dhe Assange.

Arrestimi i Durov ndezi një stuhi online, duke e kthyer atë në një hero popullor mes atyre që shqetësohen për fjalën e lirë dhe censurën e Qeverisë, veçanërisht pasi censura e përmbajtjes në internet është rritur globalisht.

Elon Musk, pronari i X, dhe Edward Snowden, agjenti i inteligjencës amerikane që u largua në Rusi pas rrjedhjes së informacionit të klasifikuar, ishin ndër ata që nxituan në mbrojtje të Durovit. Hashtagu #FreePavel u përhap në X.

Ka folur edhe gazetari amerikan Tucker Carlson. 

Pavel Durov u largua nga Rusia kur qeveria u përpoq të kontrollonte kompaninë e tij të mediave sociale Telegram. Por në fund, Putini nuk e arrestoi atë për lejimin e publikut për të ushtruar fjalën e lirë. Ishte një vend perëndimor, një aleat i administratës Biden dhe një anëtar entuziast i NATO-s, që e mbylli atë. Pavel Durov është në një burg francez sonte, një paralajmërim i gjallë për çdo pronar platforme që refuzon të censurojë të vërtetën me urdhër të qeverive dhe agjencive të inteligjencës. Errësira po zbret shpejt në botën dikur të lirë, shkroi Carlson..

Histeri online edhe në Maqedoninë e Veriut

Histeria online e ndjekur nga narrativa ruse se arrestimi i Durovit është një përpjekje e Perëndimit për të censuruar dhe kufizuar lirinë e fjalës, nuk e ka anashkaluar as Maqedoninë.

Kështu, në postimet në rrjetin social Facebook, propagandohet se perëndimi po shtrëngon lakun rreth të gjitha rrjeteve sociale që nuk mbështesin censurën dhe shpërndahet një foto e një postimi në rrjetin social X, në të cilin shkruhet se rrjeti social Tik Tok është eliminuar, ndërsa mbetet në listë Telegrami, X dhe Rumble.

Edhe në postimet tona në Facebook, arrestimi i Durov-it krahasohet me atë të Orwell-it në vitin 1984 dhe vetë Durov barazohet me Assange.

Telegrami është një ishull i vetmuar i fjalës së lirë në këtë botë digjitale të censuruar dhe monitoruar. Është ai ishull që ua vë sytë shërbimeve që duan të monitorojnë gjithçka dhe dinë gjithçka, njësoj si në 1984-ën e Orwellit. Durov në këtë dekadë është ai që Assange ishte në të fundit, një luftëtar për të vërtetën, një luftëtar për lirinë e fjalës , një luftëtar kundër censurës, thuhet në një postim. 

Cila është e vërteta për arrestimin e Durov?

Platforma e mesazheve Telegram, e cila u themelua në vitin 2013, ka më shumë se 900 milionë përdorues dhe është e njohur në vende të tilla si Brazili, India, Indonezia, Rusia dhe Ukraina. Shikueshmëria e Telegramit në atë që përdoruesit thonë ose bëjnë në platformë i ka ndihmuar njerëzit të komunikojnë, organizojnë dhe ndajnë lajme pa pasur frikë se dikush në sfond mund t’i shohë ato nëse duan të mbeten anonim. Por gjithashtu e ka bërë aplikacionin një mjet të favorizuar nga organizatat terroriste, tregtarët e drogës dhe grupet ekstremiste të ekstremit të djathtë.

Presidenti francez Emmanuel Macron pretendon se procedura me Durov, pronarin e Telegram, nuk është një procedurë e motivuar politikisht.

I takon gjyqësorit, plotësisht i pavarur, të zbatojë ligjin. Arrestimi i pronarit të Telegram në territorin francez u bë në kuadër të një hetimi gjyqësor në vazhdim. Në asnjë mënyrë nuk është vendim politik, ka shkruar ai në rrjetin social X.

Prokurorët francezë thonë se Durov u arrestua në lidhje me një hetim të gjerë të nisur muajin e kaluar mbi aktivitetin kriminal në platformë.

Laure Bekou, prokurorja e Parisit, tha të hënën se një hetim ishte hapur më 8 korrik “kundër një personi të paidentifikuar” mbi një sërë akuzash të mundshme lidhur me materialet e abuzimit seksual të fëmijëve, trafikimin e drogës, mashtrimin, pastrimin e parave, nxitjen e transaksioneve kriminale dhe refuzimi për të bashkëpunuar me organet e zbatimit të ligjit. Hetimi drejtohet nga specialistë të krimit kibernetik dhe anti-mashtrimit, shkruan New York Times.

Ky lloj mosbashkëpunimi i Telegramit me autoritetet e ndryshme shtetërore është i njohur për ne. Ministria e Punëve të Brendshme dhe Prokuroria Publike u gjendën pothuajse në të njëjtën situatë në vitin 2021 në rastin “Dhoma Publike”. Ministri i atëhershëm i Punëve të Brendshme, Oliver Spasovski, në një konferencë për media tha se përkundër thirrjes së tij dhe thirrjes së kryeministrit të atëhershëm se do të ndërmarrin hapa të tjerë kundër Telegramit nëse nuk reagon, grupi “Dhoma Publike” është fshirë gjë që e vështirësoi më tej punën e MPB-së dhe për OJO-në.

Nga ana tjetër, Komisioni Evropian (KE) refuzoi të komentojë arrestimin e themeluesit të Telegram, Pavel Durov në Francë, duke e cilësuar atë një “rast individual”.

Një zëdhënës i KE tha se arrestimi i Durov nuk kishte të bënte me detyrimet e Telegram sipas të ashtuquajturit Akti i Shërbimeve Digjitale (DSA). BE ka forcuar kontrollet mbi kompanitë e mëdha të teknologjisë nën DSA, e cila hyri në fuqi në fillim të këtij viti. Rregullorja kërkon që të ashtuquajturat “platforma shumë të mëdha online” (ato me më shumë se 45 milionë përdorues mujorë) të ndjekin një sërë rregullash që lidhen me mbrojtjen e të dhënave dhe reklamimin.

Ndjekja penale nuk është ndër sanksionet e mundshme për shkeljen e DSA-së,” tha një zëdhënës i KE, duke shtuar se “DSA nuk përcakton se çfarë është e paligjshme, as nuk përcakton ndonjë krim dhe për këtë arsye nuk mund të thirret për të arrestuar.” Si bazë mund të përdoren vetëm ligjet kombëtare [ose ndërkombëtare] që përcaktojnë krimin, raporton Vostok.rs. 

Është e paqartë nëse ndonjë nga akuzat do të ngrihet kundër Durov. Në një deklaratë Telegram të lëshuar të dielën, kompania tha se ishte “absurde të pretendohej se një platformë ose pronari i saj është përgjegjës për abuzimin e asaj platforme”.

Në një deklaratë të kompanisë, Telegram tha se “përputhet me ligjet e Bashkimit Evropian, duke përfshirë Aktin e Shërbimeve Digjitale”.

Rusia dhe Emiratet e Bashkuara Arabe, ku ndodhet Telegram, kanë kërkuar qasje konsullore për Durov. Ai është shtetas i të dy vendeve dhe gjithashtu ka një pasaportë franceze.