Ilustrimi: Vertetmates.mk
Ky artikull u botua për herë të parë nga Vërtetmatës-i (Maqedonia e Veriut), në kuadër të projektit “Qendra kundër dezinformatave në Ballkanin Perëndimor: ekspozimi i ndikimeve të rrezikshme përmes gazetarisë mbikëqyrëse”
Nuk ka asnjë provë përkatëse për të mbështetur vërtetësinë e videos. Sipas Qendrës për Komunikim Strategjik të krijuar nën Ministrinë e Kulturës dhe Politikës së Informacionit të Ukrainës për të luftuar dezinformimin, videoja është e rreme dhe e inskenuar. Fakt është se Ukraina nuk po dërgon gra shtatzëna në vijën e parë për të luftuar rusët. Gratë shtatzëna dhe gratë në pushim të lehonisë ose që kujdesen për fëmijët e vegjël ose fëmijët me nevoja të veçanta përjashtohen nga regjistrimi për shërbimin ushtarak. Ata gjithashtu kanë të drejtë të lirohen nëse tashmë janë duke shërbyer në ushtri, kur mbeten shtatzënë ose në rrethana të tjera specifike.
Po analizojmë një postim në Facebook që pretendon se Zelenski po rekruton gra shtatzëna në front.
Zelensku i dëshpëruar
Ai dërgon gratë shtatzëna në front.
Perëndimi do të luftojë deri në burrin e fundit të Ukrainës dhe gjithashtu deri në gruan e fundit ukrainase, thuhet në njoftim.
Postimi u shoqërua me një video që supozohej se tregonte ushtarët rusë duke gjetur një ushtare femër të ushtrisë ukrainase. Vajza u tremb dhe tha se ishte shtatzënë, kështu që ushtarët rusë e shpëtuan.
Nuk është e vërtetë që Ukraina po dërgon gra shtatzëna në vijën e parë për të luftuar rusët. Gratë shtatzëna dhe gratë në pushim të lehonisë ose ato që kujdesen për fëmijët e vegjël ose fëmijët me nevoja të veçanta përjashtohen nga regjistrimi për shërbimin ushtarak. Ata gjithashtu kanë të drejtë të lirohen nëse tashmë janë duke shërbyer në ushtri, kur mbeten shtatzënë ose në rrethana të tjera specifike.
Nga 1 tetori 2023, gratë ukrainase të moshës 18-60 vjeç që kanë përvojë mjekësore duhet të regjistrohen në zyrat ushtarake. Çështja është të mblidhen të dhëna për rezervën e disponueshme të punonjësve mjekësorë. Gratë mund të thirren për shërbimin ushtarak ose t’u kërkohet të bëjnë punë për të siguruar mbrojtjen e shtetit. Ata kryejnë detyra ushtarake – një listë e të cilave mund të gjendet këtu – në baza të barabarta me burrat, pasi ligji nuk bën dallime midis burrave dhe grave.
Sipas legjislacionit ukrainas, gratë shtatzëna dhe ato që kanë fëmijë duhet ende të raportojnë në TCK (Qendrën Territoriale për Rekrutim dhe Mbështetje Sociale – një organ administrativ ushtarak që siguron zbatimin e legjislacionit për detyrën ushtarake dhe shërbimin ushtarak, trajnimin për mobilizim), por të qenit shtatzënë është një përjashtim që u jep atyre një trajtim të ndryshëm, duke i bërë “të papërshtatshme” për shërbim. Përveç kësaj, ata kanë të drejtë të lirohen nëse tashmë janë duke vuajtur kohë.
Gratë mund të kenë vonesë në regjistrim nëse janë shtatzënë ose në pushim të lehonisë, nëse rritin një fëmijë vetëm, nëse kanë tre ose më shumë fëmijë të mitur ose janë duke rritur një fëmijë me aftësi të kufizuar që ka nevojë për kujdes të vazhdueshëm dhe nëse burri i tyre është duke shërbyer në Forcat e Armatosura të Ukrainës.
Ushtaret shtatzëna mund të dorëzojnë dokumentet e nevojshme te komandanti i tyre dhe të marrin të drejtën për t’u liruar nga shërbimi ushtarak gjatë gjendjes ushtarake.
Ka pasur raste të veçanta që gratë shtatzëna kanë vazhduar të shërbejnë (për shembull këtu ose këtu), megjithatë, gratë që janë tërhequr gjatë mobilizimit kanë të drejtë të lirohen nga shërbimi ushtarak për shkak të shtatzënisë. Ashtu si gratë civile, ato kanë të drejtë të marrin pushim. Në bazë të një certifikate mjekësore të shtatzënisë, grave u jepet leja e lehonisë prej 70 ditësh kalendarike para dhe 56 ditëve kalendarike pas lindjes. Pas përfundimit të pushimit të lehonisë, me kërkesë të gruas ushtarake, asaj i jepet leje për t’u kujdesur për fëmijën e saj derisa fëmija të mbushë tre vjeç. Nëse është e mundur dhe e dëshirueshme, ajo mund të kthehet në shërbimin ushtarak më herët.
Gratë janë përfshirë në ushtrinë e Ukrainës që nga viti 1993. Që nga 6 shtatori 2018, gratë kanë të drejtë për të gjitha pozicionet dhe gradat ushtarake, me të njëjtat detyra dhe mundësi si homologët e tyre meshkuj. Që nga pushtimi i Rusisë në shkurt 2022, më shumë se 11,000 gra i janë bashkuar vullnetarisht ushtrisë ukrainase. Nga rreth 60,000 gra në ushtrinë ukrainase, afërsisht 5,000 prej tyre shërbejnë në njësitë luftarake ku punojnë si mjeke, por edhe si snajpere etj.
Një listë e diplomave ose profesioneve në të cilat ata mund të shërbejnë mund të gjendet këtu.
Videoja që po analizojmë, e cila fillimisht është postuar në rrjetin social TikTok, është cilësuar si e rreme nga Spravdi, (Qendra për Komunikim Strategjik e krijuar në kuadër të Ministrisë së Kulturës dhe Politikës së Informacionit të Ukrainës për të kundërshtuar dezinformimin), shkruan faqja e kontrollit të fakteve Lead Stories. Sipas Spravdi, videoja u shpërnda nga Solovyov, një propagandist pro-rus.
Analiza e Spravdi vë në dukje se disa elementë sugjerojnë se skena është e inskenuar: uniforma e gruas është e pastër dhe pavarësisht se lufton në vijën e parë, ajo nuk ka armë apo pajisje të tjera tipike që zakonisht u jepen ushtarëve. Gjithashtu, në video nuk dëgjohen shpërthime apo të shtëna armësh, e cila është e pazakontë, pasi thuhet se është qëlluar në vijën e frontit.
Për të mos folur për faktin që video është edituar në atë mënyrë që nuk mund të verifikohet. Fytyrat e ushtarëve të dyshuar rusë janë të fshehura, fytyra e gjoja “gruas shtatzënë” është e fshehur dhe nuk mund të shohim nëse ajo po flet, apo nëse është një zë që është shtuar shtesë në procesin e montimit të videos. Xhirimet janë të shkurtra dhe të prera befas për të mos parë asnjë detaj që mund të tradhtojë mashtrimin. Veç kësaj, videoja e shkurtër, e cila zgjat vetëm 13 sekonda dhe përmban vetëm disa fjali, nga të cilat gjoja “gruaja shtatzënë” thotë vetëm një fjali e gjysmë para se videoja të përfundojë papritur, nuk shpjegon asgjë. Nëse kjo do të ishte një video e vërtetë, sigurisht që nuk do të kishte përfunduar kaq papritur dhe do të ishin shtuar shumë detaje të tjera për ta bërë historinë më bindëse dhe për të parë se asgjë nuk fshihet. Por në këtë rast nuk është kështu. Nuk dihet as se ku, në cilën pjesë të frontit është regjistruar kjo, nuk thuhet se si e ka gjetur veten dhe çfarë po bën ajo gjoja “shtatzënë” atje, prezenca e supozuar e saj në pjesën e përparme është krejtësisht e palogjikshme sepse një grua shtatzënë nuk mund të jetë e dobishme në një vend të tillë dhe nuk është e qartë pse do të sillet atje. As armatimi i saj personal nuk duket, as pozicioni etj. Për më tepër, është e paqartë pse ajo do të ishte vetëm në mes të pyllit. asnjë nga këto pika të rëndësishme nuk shpjegohet. Kjo video e shkurtër fsheh më shumë sesa shpjegon. Nëse do të ishte një situatë e vërtetë, propaganda ruse do ta kishte shfrytëzuar këtë në maksimum dhe një rast i tillë do të ishte në prime time në stacionet televizive ruse dhe në lajmet e agjencive botërore. Por askush nuk ka raportuar ndonjëherë diçka të tillë.
Vërtetmatësi ka shkruar tashmë për rekrutimin dhe regjistrimin e grave në Ukrainë në regjistrin ushtarak.
Afër fundit të videos, në ekran shfaqet mbishkrimi The Aussie Cossack. Kur kontrollohet ky emër, del se është pseudonimi i Simeon Bojkovit, një propagandist pro Kremlinit, i cili prej një viti fshihet në konsullatën ruse në Sidnej të Australisë dhe që së fundmi ka marrë nënshtetësinë ruse. Më shumë rreth këtij propagandisti me origjinë ruse në Australi mund të gjeni këtu. Me këtë gjërat bëhen më se të qarta.
Nga të gjitha sa më sipër mund të konkludojmë se nuk ka asnjë provë përkatëse për të mbështetur vërtetësinë e videos. Sipas Qendrës për Komunikim Strategjik të krijuar nën Ministrinë e Kulturës dhe Politikës së Informacionit të Ukrainës për të luftuar dezinformimin, videoja është e rreme dhe e inskenuar. Fakti është se Ukraina nuk po dërgon gra shtatzëna në vijën e parë për të luftuar rusët. Gratë shtatzëna dhe gratë në pushim të lehonisë ose që kujdesen për fëmijët e vegjël ose fëmijët me nevoja të veçanta përjashtohen nga regjistrimi për shërbimin ushtarak. Ata gjithashtu kanë të drejtë të lirohen nëse tashmë janë duke shërbyer në ushtri, kur mbeten shtatzënë ose në rrethana të tjera specifike. Për shkak të gjithë kësaj, ne e vlerësojmë postimin si të pasaktë.